Angst motiveert het beste

Een overstroming in het laboratorium van nobelprijswinnaar Ivan Petrovitsj Pavlov in 1942 leerde ons op een gruwelijke manier dat angst er niet voor zorgt dat we beter presteren.

Om iets voor elkaar te krijgen, zijn mensen soms geneigd om dit af te dwingen door te ‘dreigen’. “Als je niet beter je best doet, zullen we je contract niet verlengen.” Je kent misschien wel de typische managers die Steve Jobs nadoen en met angst het beste uit mensen willen halen. Werkt dit?

Vechten voor het leven

We gaan terug naar 1924. Velen kennen de wetenschapper Pavlov van de ‘pavlovreactie’ en zijn onderzoek naar klassieke conditionering met behulp van honden. Hij liet honden een belletje horen vlak voordat ze eten kregen. Uiteindelijk waren de honden zo geprogrammeerd, dat ze al kwijlden bij alleen het horen van het belletje. Dit onderzoek is bekend, maar slechts weinig mensen kennen het volgende verhaal. Het gaat over wat er gebeurt als je échte angst en paniek ervaart.

Op 22 september 1924 overstroomde de Neva rivier, waardoor het Russische Leningrad volledig onder water liep. Ook de laboratoria van Pavlov werden getroffen en liepen onder water. De honden van Pavlov zaten in kooien, terwijl het water bleef stijgen. De arme beesten moesten vechten voor hun leven om niet te verdrinken. Sommigen wisten hun snuit nog maar net boven water te houden. Gelukkige kwamen de assistenten van Pavlov net op tijd om de honden te redden.

Je kunt je voorstellen dat de honden na deze gebeurtenis volledig van slag waren. Paniek. Stress. Trauma. Wat voor effect had dit op het gedrag van de honden? Het leek alsof de honden compleet waren veranderd; in de volgende proeven bleken ze niet meer in staat om getraind te worden en nieuw gedrag aan te leren.

Amygdala-hijacking

Heb je wel eens van de amygdala gehoord? Neurologisch onderzoek leerde ons later dat het veranderde gedrag van de honden werd veroorzaakt door verstoorde activiteit in de amygdala; het deel van de hersenen dat actief wordt bij angst en in verbinding staat met onze emoties. Angst neemt zoveel psychologische resources in beslag dat er geen ruimte meer is voor het verwerken van informatie. Dit wordt ook wel ‘amygdala- hijacking’ genoemd.

Maar jouw werknemers hebben toch niet in een kooi gezeten die langzaam onder water liep? Gelukkig niet en dit voorbeeld is extreem, maar het toont wel heel duidelijk aan wat de impact van angst is. Als we bang zijn, denken we niet meer helder na en zijn we minder goed in staat om analytisch en probleemoplossend te denken. Oftewel: onze prestaties nemen af. Dit is waarom mensen die angstig zijn om fouten te maken en hun baan kwijt te raken geen complex werk kunnen doen.

Angst motiveert wel, maar…

Angst motiveert wel degelijk, maar er is nog een ander element belangrijk. Angst motiveert vooral om jezelf veilig te houden en jezelf te verdedigen. Op je werk betekent dit dat je hard je best gaat doen om goed te lijken, niet goed te zijn of worden. Je wordt gemotiveerd om juist niet op te vallen bij iets wat ook maar enigszins negatief kan worden uitgelegd. Je zal niet snel je nek uitsteken, zeker wanneer je ergens niet 100% zeker over bent. Als je wel zeker bent, dan nog dubbelcheck je drie maal. Je zal dingen doen waarvan je weet dat je het goed kan, dus hetgeen wat je altijd al deed. Dit is prachtig als je lopende band werk wil stimuleren. Het motiveert echter niet om het beste uit jezelf te halen en je zelf te ontwikkelen. Het motiveert ook niet om optimaal te presteren in complex werk, zoals project management. Iets zeggen tijdens een vergadering, nieuwe ideeën aandragen, vragen stellen… Je hebt lef nodig om dat te doen en angst houdt dat tegen.

Je haalt maximaal resultaat als iedereen informatie deelt. Je komt tot betere oplossingen wanneer mensen ideeën durven te opperen die nog niet helemaal perfect en af zijn. Angst werkt als zand in een machine bij complex werk en werk in teams.

Psychologische veiligheid werkt wél

De term psychologische veiligheid kreeg pas betekenis toen wetenschapper Amy Edmondson onderzoek deed naar medische missers door zorgteams in ziekenhuizen. Tot ieders verbazing bleken effectieve teams veel meer fouten te maken dan slecht functionerende teams. Hoe kan dit? Edmondson verdiepte zich verder in deze ontdekking en kwam erachter dat goed functionerende teams niet zozeer meer fouten maken, maar dat zij hun fouten eerder durven aan te geven en bespreekbaar te maken. Daarmee zag zij als eerste de factor die bepaalt of een organisatie daadwerkelijk bloeit en groeit onder uitdagende omstandigheden, of dat deze ineenstort door mismanagement of soms zelfs fraude. Zij noemde deze factor ‘psychologische veiligheid’.

De rol van psychologische veiligheid werd in een recenter onderzoek van Google bevestigd. Honderden teams werden in ‘Project Artistotle’ onder de loep genomen en psychologische veiligheid kwam met stip op één als kenmerk van best presterende teams.

Oftewel: het fundament van een superteam is psychologische veiligheid. Het is de wonderolie die ervoor zorgt dat het team soepel en op volle toeren draait. Wil je betere communicatie, wil je dat ze meer uit hun comfort zone komen en hun beste beentje voorzetten? Wil je dat fouten en mankementen gemeld en opgelost worden? Zorg dan voor psychologische veiligheid!

Hoe doe je dit?

1. Zorg dat iedereen meedoet aan de dialoog. Zorg dat iedereen spreekt en accepteer geen halfbakken antwoorden. “Ik verwacht dat jullie input hebben en als jullie die niet hebben, schors ik de vergadering en hoop ik dat jullie die volgende keer wel hebben.”
2. Maak ruimte voor afwijkende meningen en let goed op wat je actie is wanneer iemand een afwijkende mening geeft. Het is juist op dat moment uiterst belangrijk dat je de daad bij het woord voegt en deze toejuicht en beschermt. Let wel: je hoeft het niet per se uit te voeren.
3. Sta roddel en achterklap niet toe. Gebeurt dit wel, heb dan het lef om dit ter sprake te brengen. Wees op dat moment zacht en laat zien dat er ruimte is. Pak problemen aan wanneer mensen die uitspreken.
4. Doe wat je zegt. Mensen zien je acties en acties spreken luider dan woorden.

Wil jij ook betere communicatie met en binnen je team? Wil je dat fouten en mankementen gemeld en opgelost worden?

Meld je dan aan voor de Livedag Inspirerend Teamleider. Tijdens deze dag deel ik de ins en outs om de communicatie met je team te verbeteren.

Klik hier voor meer info