De Surfplank

“Wij weten wel iets anders leuks,” had eentje gezegd toen we ons begonnen te vervelen. Mijn zus was 9 en ik 8. Het was hoog zomer aan het Comomeer. Onze nieuw gemaakte vriendjes namen ons dwars door de drukke camping mee terug naar hun tent.

We waren wel klaar met verstoppertje en voetbal…“Zullen we dat ene doen?”, had hij geheimzinnig gezegd. De rest had enthousiast gereageerd en gegniffeld.

En nu liepen we een beetje gespannen achter hen aan. Hun tent met camper stond verscholen achter wat bosjes. Één van hen dook weg achter de camper en kwam er even later met een surfplank achter vandaan.

“Wie wil eerst?”, klonk het triomfantelijk. Ik dacht slim te zijn en de kat uit de boom te kijken. Laat anderen het maar eerst doen, dan zie ik wel hoe het gaat.

Alleen staken ze daar een stokje voor. We moesten in de tent wachten en één voor één waren we aan de beurt. Dus we konden niet zien wat er met de mensen voor ons ging gebeuren.

Daar zaten we dus, in een onbekende tent. Niemand van dit groepje wist wat er buiten zou gebeuren. Één voor één werden we naar buiten geroepen. We hoorden gegiechel, gelach, en af en toe stiltes, gevolgd door: “neeee, ik durf niet!”

En toen was ik aan de beurt.

Ik kreeg een blinddoek om en moest daarna op een op een surfplank staan. De surfplank werd door twee oudere kinderen vastgehouden. Eentje aan de voorkant en eentje aan de achterkant. Ze schommelde de surfplank zachtjes van voor naar achter en weer terug, alsof hij door de golven ging.

Ze deden net alsof ik met de plak op zee was. “Je gaat hoger en hoger, de golven nemen je mee”, bleven ze herhalen. Ik voelde hoe ik boven op de plank steeds hoger in de lucht kwam te staan.

“Hoger en hoger”, hoe ver zou dit doorgaan, vroeg ik me af. Ik had het gevoel alsof ze me tot ver boven hun hoofden tilden. Ze stopten. Pfoe. “Spring er nu maar af”

“Wat? Nu? Ben je gek!” Zei ik, en ik pakte mijn blinddoek. “Nee, nee! niet je blinddoek af!! Je moet zonder kijken springen!” Ik twijfelde… moet ik nou geblinddoekt twee en een halve meter naar beneden springen???

Knikkende knieën.

Ik weigerde te springen. Bang voor de pijn van de hoge sprong. Bang omdat ik niet wist waar de grond precies was. Bang voor een verstuikte enkel.

Maar zo makkelijk lieten ze me niet gaan. “Kom maar, je hoeft niet bang te zijn!” Toch durfde ik niet. Echt niet. Ik ben niet gesprongen. Toen gaven ze uiteindelijk toe.

Ze zeiden dat ik mijn blinddoek mocht afdoen. Weet je wat ik zag? Ik was verbaasd.

Ik was niet, zoals ik had gedacht, twee en een halve meter boven de grond. De plank was van 30 cm van de grond. Ik kon er gewoon afstappen. Was ik daar nou al die tijd bang voor geweest?

Weet je wat hier aan de hand was? Ik zat in de ‘Perception Trap’. Dat is 1 van de 3 valkuilen waarom mensen vast blijven zitten in de status quo.

We zien geen weg vooruit, omdat ons voorstellingsvermogen niet ver genoeg gaat. Dus blijven we waar we zijn. Het ironische is dat je hier geen blinddoek voor om hoeft te hebben. Deze bijziendheid is ingebakken in ons evolutionaire ontwerp.

Waarschijnlijk zijn er momenten in je leven dat je deze valkuil ook tegenkomt, of bij anderen herkent.

Gisteren mailde iemand me nog die eenzelfde patroon herkent in zijn organisatie.

Hij schreef:

“Je ziet dat het inderdaad anders kan en je stuit op een logge organisatie waar knopen doorhakken of beslissingen nemen een stroperig proces is. Je krijgt weerstand van collega’s die vastgeroest zitten in hun manier van werken (tenminste, ik vermoed dat dat de reden is). Dan ga ik aan mezelf twijfelen: waarom zien mijn collega’s niet dat deze verandering juist een verbetering zou kunnen zijn? Zie ik het nou echt zo verkeerd? Of verwoord ik het nou echt zo krom dat ze het niet begrijpen of willen ze het niet begrijpen?”

Je ziet ook dat mensen oplossingen zoeken in bekende oplossingen:

“Helpt het als ik meer kennis vergaar? Vorig jaar [heb ik] een Prince2 [een projectmanagement aanpak] training gevolgd in de veronderstelling dat ik met meer kennis over projectmanagement meer zou kunnen bereiken.  [Alleen dat gebeurt niet.] Maar mijn energie raakt op, de twinkeling verdwijnt. Moet ik op zoek naar een baan in een kleinere organisatie waar ze net iets flexibeler meebewegen? Of vlucht ik dan voor iets en loop ik bij de volgende organisatie tegen hetzelfde aan?”

Je ziet in het voorbeeld dat het niet hielp om een vaardigheidstraining te doen. Einstein verwoorde het mooi:

“Je kan niet problemen oplossen met hetzelfde niveau van denken dat ze veroorzaakt heeft.” Oftewel: je kan geen problemen met ‘Prince2-denken’ oplossen die ontstaan zijn door ‘Prince2-denken’.

Maar de meeste mensen die de nieuwe manier niet zien, gaan die nieuwe manier dan ook niet doen. Alleen we hebben dit nieuwe niveau toch wel echt nodig. Dit geldt helemaal voor deze tijd.

Want zeker in deze Corona-tijd moeten we de zaken anders aanpakken dan we eerst deden. We hebben behoefte aan hoop, en hoop krijg je alleen maar als je kan voorstellen dat er manieren zijn om eruit te komen.

Mensen die in de Perception Trap vast zitten verliezen langzaam maar zeker hun uitzicht en hoop. Wil je wel weten hoe je dit wel kan aanpakken?

Kom dan naar het Maverick Leadership Fundamentals Programma. Je hoeft geen directeur of manager te zijn om leider in verandering en groei te zijn. Maar dat kan natuurlijk wel.

Of als je er eens op laagdrempelige manier mee wilt kennismaken kan je ook eens een verkenningsgesprek plannen.

Dan weet jij tenminste wel hoe jij jezelf en anderen uit de Perception Trap kan halen.

Ik zie je daar!