Hoe heb je impact als professional: Het eerste principe van impact

Impact hebben onder de loep

Impact hebben. Veel van de professionals met wie ik werk hebben een flinke ambitie om verandering te brengen. Daarvoor willen ze grotere impact hebben. Impact gaat meestal niet over lompe kracht inzetten, maar juist slim en precies te werk gaan, met gevoel en ratio.

In dit artikel wil ik impact wat dieper induiken en analyseren. Hopelijk krijg je zo meer helderheid over wat je precies probeert voor elkaar te krijgen. Helderheid zorgt namelijk dat je veel doeltreffender te werk kan gaan, en niet onnodig hard werkt aan de verkeerde zaken. 

Hier kijken we naar wat ik het eerste principe van impact noem. Dit eerste principe van impact heeft te maken met het doel van impact. Wat wil je teweeg brengen?

Wat wil je bereiken met impact?

Impact is wanneer jij met jouw interventies een team, organisatie, een systeem verandert (liefst in lijn met jouw visie, natuurlijk). Dit betekent dat het systeem en mensen die deel uitmaken van het systeem ander gedrag laten zien.

Je hebt impact alleen nodig wanneer het niet goed loopt (in jouw ogen). Als het allemaal goed zou lopen zou je de impact niet nodig hebben. Het is meestal het geval dat een team of de organisatie vast zit in bepaalde patronen die hen niet verder helpen. Je wil ze voorbij de huidige manier van doen, oftewel status quo krijgen.

Het doel is om het team, de organisatie of het systeem te ontwikkelen naar een volgend niveau, waar het antwoorden heeft op de problemen waardoor het nu geplaagd wordt.

Die eigenschappen die een systeem tot succesvol maakte in het huidige tijdperk, beginnen nu juist problemen te veroorzaken. Meestal is de eerste reactie van het systeem zelf meer van hetzelfde van wat we al deden. Helaas werkt meer van het zelfde niet, want wat tot succes leidde in het huidige moment, is niet hetgeen dat succes brengt in het volgende tijdperk.

Impact heb je als de verandering niet alleen een beetje anders is (met veel van hetzelfde), maar daadwerkelijk significant anders.

Eerste principe van impact

Hiermee kom je ook bij het eerste principe van impact: Wat je hier bracht, brengt je niet verder.

Het is als de beroemde quote van Einstein (tenminste deze wordt aan hem toegeschreven):

“We cannot solve the problems with the same level of thinking that created them”

Het lijkt voor de hand te liggen dat je de mensen, het team, of de afdeling die je probeert te veranderen naar een nieuw niveau van denken en doen wil brengen. Dit tillen naar een nieuw niveau van denken geldt niet alleen voor het systeem, het geldt ook voor jou als impact professional of leider van verandering.

Het systeem heeft een shift te maken, jij hebt een shift te maken. Laten we daar iets verder induiken met een voorbeeld.

Eerste principe van impact bij het systeem dat je wil veranderen

Laten we eerst kijken naar het systeem dat je wil veranderen.

Bijvoorbeeld: Er is een afdeling die continue in crisis modus leeft, alle leden rennen van brandje naar brandje. Gelukkig zijn ze solidair met elkaar. Ze weten hoe zwaar het is en laten elkaar niet vallen. Leden nemen het voor elkaar op als een van hen het niet redt. Ze laten dan hun eigen werk vallen om degene te helpen met zijn taak. Dit is een systeem dat aan het einde van zijn houdbaarheid zit, iedereen loopt op zijn tandvlees.

Er is een aantal manieren van denken (mentale modellen, manieren van perceptie) die deze situatie tot stand hebben laten komen. In dit voorbeeld is het een mix van: ‘meer omzet en meer klanten is beter, dus zet die poort maar open’. Verder is nog een credo: ‘Minder kosten is belangrijk, dus zo min mogelijk mensen aannemen, pas als we zeker weten dat we werk binnen hebben’. Dus er zijn standaard te weinig mensen, omdat mensen aannemen en inwerken te lang duurt, terwijl het werk er al wel is.

Het is typisch het gevolg van korte termijn denken belangrijker is dan de lange termijn, wat resulteert in steeds ‘nu’ een brandje blussen en ze niet toekomen aan een structurele oplossing voor ‘later’.

Meestal zit hier ook bij de leden een mentaal model onder: “Hard werken laat zien dat je waardevol bent, dus maak lange uren, dan ben je iemand.” Slim werken en dingen bewust niet doen wordt niet gewaardeerd binnen deze manier van denken.

Wanneer zo’n systeem een aantal schokken te verwerken krijgt (Covid pandemie, tekort aan grondstoffen, inflatie, tekort aan werknemers om er maar een paar te noemen) begint het te kraken. Dit probleem los je niet op door nog harder te werken, nog meer nieuw werk aan te trekken, nog meer kosten te snijden en nog meer op de korte termijn te letten.

Dit zijn de manieren van denken die hebben geholpen aan het ontstaan van het probleem. Er is een omslag in denken nodig, rust en afstand om het grotere plaatje te bekijken, ongemakkelijke keuzes om zaken niet te doen, en zo de zaken weer op de rails te krijgen.

Dit is het eerste principe van impact op het niveau van de afdeling. Het doel is om de afdeling moet naar een volgend niveau van denken om de problemen echt op te lossen.

Eerste principe van impact bij jezelf als veranderaar

Hoe ziet dit eruit op het niveau van de professional die de problemen ziet en er verandering in wil brengen?

Ook voor deze impact professional geldt “Wat je hier bracht, brengt je niet verder.”

Om verandering tot stand te brengen in een systeem zal je het systeem als geheel moeten laten leren. Dat is een enorme uitdaging, want er zit veel weerstand (overlevingsenergie) in het systeem. Dat komt omdat wanneer het spannend wordt mensen kiezen voor zekerheid nu boven ontwikkeling naar mogelijk beter in de toekomst.

Om het systeem zover te krijgen moet je informatie aan het systeem toevoegen. Informatie over ‘hoe het ook kan’ en ‘wat de dynamiek is die er nu heerst, en welk effect dat nu en in de toekomst heeft’. Je confronteert mensen in het systeem met nieuwe informatie. Wanneer deze informatie te veel afwijkt van wat ze nu weten, dan zal de weerstand te groot worden. Men zal in weerstand schieten.

Jouw taak als impact professional is om niet alleen nieuwe informatie te hebben, maar om deze zo aan te bieden dat deze stap voor stap geïntegreerd wordt in het systeem. Dit kan lang duren, maar heeft wel degelijk effect.

Hoe afhankelijk ben je nog van het systeem?

Om die rol goed te spelen loop je als impact professional meestal ook tegen eigen grenzen aan. De grens van hoe jezelf denkt en opereert. Dat je merkt dat je veel meer onderdeel van het systeem bent dan je bewust bent, en dat jouw niveau van denken daar ook vast zit in een oude manier van denken. Dat je veel meer onderdeel en afhankelijker bent van het systeem dat je wil veranderen dan je bewust bent, waardoor je niet echt effectief bent.

Wanneer je nog te afhankelijk bent van het oude systeem is het alsof je op een fiets zit en vooruit probeert te komen door hard tegen het stuur te duwen. Je komt zo niets vooruit, omdat je samen met de fiets een systeem bent. Een deel van het systeem duwt (jij) tegen een ander deel (het stuur), maar omdat je aan elkaar vast zit duwt het stuur netto haard terug. Je zal tegen de grond moeten afzetten of moeten trappen – een ander niveau – een onafhankelijker niveau.

Wanneer je te hard aan het werk bent, kan dit een signaal zijn dat je nog vast zit in het oude denken en het oude systeem.

Het gaat dan om bewust te worden hoe je vast zit in het oude, en hoe je ruimte kan maken voor het nieuwe.

De stap naar impact: onafhankelijker worden van het systeem en ongemak dragen

Wat er werkelijk nodig is is een stap in ontwikkeling van de impact professional: je hebt leiderschap nodig om mensen te kunnen begeleiden tot inzicht en niet alleen informatie te geven. Daarvoor heb je groei nodig in je bewustzijn op hoe je beïnvloedt wordt en hoe je steviger gegrond en onafhankelijker bent.

Je moet zorgen dat je niet speelbal bent van de dynamieken van de groep. Want daarmee ben jezelf onderdeel van de status quo en versterk je meestal ook deze status quo die je nou net wil veranderen. Dit betekent dat je je eigen overlevingspatronen en machtlijnen moet herkennen wanneer ze opspelen – en ze moet kunnen neutraliseren. Want het zijn juist die overlevingspatronen die ervoor zorgen dat je terug de status quo ingezogen wordt.

Het is dus belangrijk om de capaciteit te hebben om het ongemak te dragen als er weerstand is, een verhaal te vertellen dat niet gewenst is op zo’n manier dat het gehoord kan worden.

Daarnaast is het nodig om aan te voelen hoeveel een systeem kan hebben wanneer ze ‘slecht nieuws’ – (oftewel een spiegel) voor gehouden krijgen, en wanneer je weer veel kan geven. Het zou kunnen zijn dat het niet lukt om alles over de as van ratio te spelen, maar dat sensitiviteit en gevoel van grote toegevoegde waarde zijn.

Jezelf in de spiegel aankijken

Er zijn nog meer voor voorbeelden wat een impact professional nodig heeft. De kern is dat hijzelf ook in de spiegel mag kijken, en kijken waar hij bepaalt ongemak nog niet draagt, wat wel nodig is voor de impact die hij graag wil zien. Meestal is de conclusie dat wanneer het niet iemand lukt om voldoende impact te hebben er bij hemzelf een volgend niveau van denken voor nodig is. Want kennelijk is wat hij hiervoor deed niet toereikend.

Viktor Frankl had hier prachtige woorden voor:

“When we are no longer able to change the situation, we are challenged to change ourselves – Vitor Frankl”

Jouw impact vergroten

Hiermee zijn enkele manieren aangereikt hoe een impact professional zijn de capaciteit vergroot om nieuwe informatie een systeem in te brengen en te zorgen dat deze informatie integreert en zo zorgt voor gedragsverandering in en van het systeem. Hopelijk geeft dit weer inspiratie en handvatten zodat je zelf verder komt.

Hier kan je lezen hoe je jezelf en anderen uit de 3 valkuilen van de status quo kan halen.

Wil je jouw impact (nog) meer vergroten? Wil je eens onderzoeken hoe School of Mavericks je daarbij kan helpen? Je kan het bespreken in een kennismakingsgesprek dat je hier kan inplannen. Je kan ook eens naar ons aanbod kijken.